Duurzaamheid en digitalisering veranderen de toekomst van groothandels

De sectoren bevinden zich momenteel in een versnelde digitale transformatie. De eisen en wensen van zakelijke klanten en consumenten veranderen. Tegelijkertijd hebben internationale megatrends, zoals de groei van e-commerce, de noodzaak om de economie duurzaam te maken en een vergrijzende bevolking, een tweeledig effect: ze vormen een bedreiging voor de huidige bedrijfsmodellen, maar bieden voor creatieve ondernemingen en verkopers tevens kansen voor groei en innovatie. 

Om deze mogelijkheden te grijpen, moeten detail- en groothandels tot 2030 op drie gebieden investeren: duurzaamheid, digitalisering, en vaardigheden en talent. In dit artikel lees je hoe je dit met beleid doet en als detail- of groothandelaar optimaal profiteert van commerciële digitalisering en de duurzaamheidstransformatie. Zo zorgen organisaties voor een sterkere concurrentiepositie.

Duurzaamheid

Duurzaamheid is de status van modewoord inmiddels ruimschoots ontgroeid. Het is een begrip dat in toenemende mate het koopgedrag van consumenten aan- en bijstuurt. De moderne consument verwacht van retailers dat ze duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid serieus nemen en ook transparant zijn over de herkomst en ecologische voetafdruk van producten. De CO2-emissie en het grondstoffengebruik die gepaard gaan met het produceren van een product, spelen steeds vaker een rol bij de beslissing om een item wel of niet aan te schaffen.

Traditioneel dragen de detail- en groothandel bij aan zo’n 40 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen. Het leeuwendeel van dit aandeel is indirect en komt voort uit activiteiten elders in de productie- en waardeketen waar je als verkoper deel van uitmaakt. Denk aan de grondstofwinning, productie of verbouw (bij voedsel of een materiaal als katoen) en het transport van en naar de magazijnen en winkels. 

De duurzaamheidstransformatie is een kans voor retailers en groothandelaren om hun assortiment te differentiëren, gebruik te maken van groeiende groene waardepools en nieuwe circulaire bedrijfsmodellen te ontwikkelen. Waardepropositie, bedrijfsvoering en ketenverantwoordelijk zijn drie manieren die retailers en groothandelaren interessante kansen bieden om van duurzaamheid een waardevolle asset te maken.

Duurzaamheid als waardepropositie

Door van duurzaamheid een integraal onderdeel van je waardepropositie te maken, veranker je dit aspect van maatschappelijk verantwoord ondernemen in je merkidentiteit en assortiment. Het wordt een onderdeel van je verkoopformule en draagt op die manier bij aan het creëren van meer onderscheidend vermogen. Een cadeauwinkel als WAAR en biologische supermarktketen als Ekoplaza (biologische producten) zijn goede voorbeelden van dit principe. 

Een andere actuele ontwikkeling richting een meer duurzame waardepropositie is de verschuiving van ‘bezit’ naar ‘beschikbaarheid’. Het accent ligt niet meer op het bezitten van spullen, maar veeleer op het functioneel gebruiken (collaborative consumption, shared economy). Denk bijvoorbeeld aan het huren of delen van meubels, gebruiksvoorwerpen of voertuigen. Ikea, Seats2Meet, ConnectCar en Swapfiets zijn bedrijven die dit principe omarmen en er zelfs deels hun businessmodel op bouwen.

Duurzamere bedrijfsvoering

Een andere manier om duurzaamheid in te bedden in je strategie en verkoopbeleid is kritisch kijken naar de eigen bedrijfsprocessen. Denk bijvoorbeeld aan: 

• het energie- en waterverbruik terugschroeven;

• investeren in isolatie en groene technologie; 

• het afvalverbruik terugdringen;

• zoveel mogelijk recyclebare verpakkingsmaterialen gebruiken om tot een circulair systeem te komen.

Ketenverantwoordelijkheid

Al vindt de productie van de waren die je verkoopt op grote geografische afstand plaats: als retailer of groothandelaar straalt de duurzaamheid (of het gebrek daaraan) van je producten direct op jou af. Optreden als regisseur binnen de keten schept daarom interessante mogelijkheden om gebruik te maken van groene waardepools. Dit betekent dat je al voordat producten in de schappen belanden inzicht moet geven in het duurzaamheidsgehalte ervan en het productieproces erachter. Goede voorbeelden van zo’n beleid zijn labels als Rainforest Alliance of een kader als de Action Ethical Sourcing Policy (kaders en randvoorwaarden voor duurzaamheid die Action hanteert en monitort). 

Daarnaast kan digitaal contact in de keten kan organisaties op verschillende manieren helpen duurzamer te worden. 

• De noodzaak van fysieke vergaderingen en reizen verminderen, wat energie kan besparen en de uitstoot van broeikasgassen kan verminderen. 

• Digitale communicatiemiddelen vergemakkelijken informatie-uitwisseling, wat organisaties kan helpen hun activiteiten te stroomlijnen en verspilling tegen te gaan. 

• Digitale platforms kunnen organisaties helpen data te verzamelen en te analyseren, wat de besluitvorming kan ondersteunen en organisaties kan helpen hun activiteiten te optimaliseren met het oog op duurzaamheid. In het algemeen kan digitale communicatie organisaties helpen duurzamer te worden door hen in staat te stellen efficiënter en effectiever te werken en door gegevensgestuurde besluitvorming te ondersteunen.

Digitalisering

De toenemende digitalisering van het verkooplandschap heeft een aantal belangrijke implicaties voor zowel B2B als B2C bedrijven. B2B-inkopers hebben hoge verwachtingen van de kwaliteit van service en ervaring die ze ontvangen bij het aanschaffen van producten of diensten online. Ze verwachten hetzelfde niveau van service en gemak dat ze gewend zijn geraakt in hun persoonlijke online shoppervaringen. E-commercebedrijven die zich richten op B2B-inkopers moeten proberen aan deze verwachtingen te voldoen om hun klanten tevreden te stellen en op lange termijn relaties op te bouwen.De verdubbeling van het aandeel van e-commerce (van 15 naar 30 procent in 2030) zal naar verwachting 90 procent van de groei van de sector stimuleren. Die toenemende digitale verkoop vereist een uitbreiding van de supply chain en het logistieke netwerk. Retailers en groothandels moeten magazijnen en fulfilmentcentra uitbreiden om te voldoen aan de groeiende vraag naar online. Dit geldt zowel voor het volume als serviceniveau, aangezien klanten snellere leveringen eisen. 

Oplossingen als online klantportalen of mijn-omgeving helpen klanten inzicht te krijgen in de samenwerking met een leverancier, en zo op ieder moment service te krijgen. Dit kunnen B2B omgevingen zijn waarin producten besteld kunnen worden, portalen voor het maken van afspraken met dienstverleners of contact met klantenservice. Met het bieden van een self service oplossingen kunnen organisaties de gebruikerstevredenheid te vergroten en sneller business doelstellingen verwezenlijken.

Automatisering (denk bijvoorbeeld aan systemen voor het automatisch picken van orders en digitaal voorraadbeheer) kan een centrale rol spelen in het verbeteren van de efficiëntie van magazijnen. In 2021 werden wereldwijd bijvoorbeeld 800 miljard gigabytes aan klantgegevens gegenereerd. Veel te veel om met deels manuele processen te verwerken en benutten. 

Maar het optimaal benutten van deze gegevens, in combinatie met systemen voor geavanceerde analyses en kunstmatige intelligentie, is een gamechanger. Daarnaast scheppen technologieën als IoT, AR en VR nieuwe mogelijkheden voor klantinteractie, terwijl oplossingen als e-wallets, QR-codes en BNPL (buy now, pay later) het ecosysteem van betaalopties grondig veranderen. Met low code ontwikkeling kunnen deze bedrijven hun bedrijfsvoering makkelijker digitaliseren en de efficiency en productiviteit verbeteren.

Optimaal kunnen profiteren van digitalisering vraagt echter wel om een paar stappen:

• De modernisering van verouderde IT-architectuur en -systemen. Je IT-infrastructuur en applicatielandschap moeten in staat zijn om snel mee te bewegen met veranderende klantbehoeften en actuele, plotselinge en vaak lastig te voorspellen marktontwikkelingen. 

• Een verschuiving naar flexibele IT-bedrijfsmodellen. Volgens veel marktanalisten heeft hybride de toekomst. Geen of-of, maar en-en. Hoewel de online-verkoop het belangrijkste verdienmodel wordt, zullen fysieke winkels niet uit het straatbeeld verdwijnen. Veel retailers zetten in op een combinatie van fysieke verkoop en e-commerce. Je IT-landschap moet dus veelzijdig en wendbaar genoeg zijn om beide strategieën optimaal te ondersteunen.   

• Geavanceerdere cyber security. Naarmate retailers en groothandelaren afhankelijker worden van IT en digitale verkoopkanalen, neemt ook de kwetsbaarheid voor cyberaanvallen toe. Het is daarom essentieel om stevig en doelgericht te investeren in de juiste veiligheidstools en -frameworks voor het detecteren, voorkomen en oplossen van cyberincidenten.

Vaardigheden en talent

De retail en groothandel vormen samen de grootste werkgever binnen de particuliere sector in de Europese Unie. Ook hier liggen volop groeikansen. De sector kan een centrale rol spelen in het bij- en omscholen van de beroepsbevolking en zo de productiviteit van medewerkers verbeteren. Hoe? Door de mogelijkheden van digitale transformatie te omarmen en die te koppelen aan de gezonde en innovatieve handelsgeest die een belangrijke pijler vormt onder het succes van de betere retailers en groothandelaren. 

Er zijn verschillende manieren waarop organisaties talent kunnen aantrekken door gebruik te maken van moderne software tools. Ten eerste kunnen ze aantrekkelijke posities aanbieden aan mensen die geïnteresseerd zijn in het werken met de nieuwste technologieën en tools. Ten tweede kunnen ze ervoor zorgen dat hun werknemers toegang hebben tot de beste software en tools om hun werk efficiënter en prettiger te maken. Ten derde kunnen ze hun werknemers de kans bieden om te leren en te groeien door middel van trainingen en opleidingen op het gebied van moderne software.

Mensen willen vaak werken bij bedrijven die ze de tools geven die hun werk prettig maken omdat dit hun werkzaamheden gemakkelijker en efficiënter maakt. Dit kan leiden tot een hogere tevredenheid en productiviteit onder de werknemers, wat op zijn beurt weer kan leiden tot betere prestaties en resultaten voor het bedrijf. Bovendien kan het gebruik van moderne software tools ook bijdragen aan een positieve werkcultuur en het gevoel van betrokkenheid bij de werknemers.

Door gebruik te maken van low code oplossingen en medewerkers te betrekken in het ontwikkelprocess zorgen organisaties dat processen worden geoptimaliseerd volgens de werkwijze, in plaats van deze aan te passen aan de software.

Volgens Gartner zullen de hoge kosten voor het aantrekken en behouden van technisch talent en een groeiend personeelsbestand dat hybride of zelfs vanuit een ander land werkt, bijdragen aan de acceptatie van low code technologie.

Drievoudige transformatie als succes

De hierboven beschreven drievoudige transformatie stelt de sector in staat om de stap te maken naar efficiëntere, robuustere en duurzamere bedrijfsmodellen. Een logische en wenselijke vervolgstap in de evolutie van de detail- en groothandel. Retailers en groothandelaren kunnen hun veerkracht vergroten, hun sociale en ecologische missie vervullen en nieuwe zakelijke kansen ontsluiten buiten de traditionele handel. Talent aantrekken en behouden wordt makkelijker, terwijl werknemers profiteren van meer training en levenslange professionele ontwikkeling. Voor de consument biedt de transformatie naar digitaal en duurzaam meer keuzes en gemak, alsook de mogelijkheid om meer verantwoordelijkheid voor het welzijn van de planeet op zich te nemen. 

Om de driedubbele transformatie mogelijk te maken, zullen retailers en groothandelaren hun investeringen in duurzaamheid, digitalisering, cybersecurity en talent wel substantieel moeten verhogen. Volgens McKinsey-modellen moet je dan denken aan bedragen van 0,8 tot 1,6 procent van de omzet tussen nu en 2030. Een financiële uitdaging, maar wel eentje die zich met genoeg doortastendheid uiteindelijk in klinkende munt zal uitbetalen!